Na Trgu Krajine u Banjaluci, danas je održan protest protiv nacrta Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, koji je danas tema javne rasprave u Narodnoj skupštini RS. Ovaj zakon predviđa poseban registar za nevladine organizacije koje se finansiraju donacijama međunarodnih organizacija, te je u javnost poznat kao zakon o “stranim agentima”.
“Današnjim skupom želimo da pokažemo da takav zakon nema apsolutno nikakvog smisla. Imamo već dovoljan zakon, a novim zakonom ne žele unaprijede ovaj naš sektor, već žele da nam stvore dodatni pritisak i da nam otežaju rad”, kazao je Aleksandar Žolja iz Helsinškog parlamenta građana.
Žolja kaže da je rad organizacija koje su danas iskazale svoje protivljenje novom zakonu već dovoljno transparentan.
“Upravo organizacije i mediji koji su danas tu i te kako transparentno rade i prebacuje se lopta sa druge strane, gdje imamo organizacije koje se finansiraju od strane budžeta, a čiji su izvještaji o radu i mehanizmi dodjele sredstava sasvim netransparentni”, kazao je Žolja, ističući da je najveći problem ovog zakon upravo diskriminacija organizacija koje se dijelom ili potpuno finansiraju od strane međunarodnih donatora, u odnosu na organizacije koje se finansiraju od strane budžeta.
Ističe da će označavanje nevladinih organizacija kao “stranih agenata” predstavljati i bezbjednosni problem za ove organizacije.
“Druga stvar je targetiranje i omalovažavanje. Sama sentenca ‘agenti stranog uticaja’, koja je prvi put u našoj pravnoj legislativi ušla ovim nacrtom zakona, jesste diskriminatorna. Crta nam mete na čelo, tako da ćemo imati problem i same sigurnosti.”
Ovaj zakon zadire u temeljna ljudska prava i slobode, smatra on, jer se udruženjima građana onemogućava da iznose zahtjeve, pišu peticije i predlažu amandmane.
“Ovaj zakon zadire u Ustav RS i BiH, a i u Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i temeljnim slobodama”, poručio je on i najavio da će učesnici protesta danas na javnoj raspravi u NSRS predati zahtjev da se zakon u potpunosti povuče.
Dejan Lučka iz Banjalučkog centra za ljudska prava izjavio je da se ovim zakonom nevladinim organizacijama zabranjuje učešće u javnim raspravama, što je protivno ustavima RS i BiH, ali i samom poslovniku Narodne skupštine RS.
“Prva stvar koja je najupečatljivija i koja će ostaviti najveće posljedice po neprofitne organizacije u RS je to da mi ne znamo šta su tzv. političke aktivnosti koje se navode u zakonu. Tako se nevladinim organizacijama zabranjuje da upućuje primjedbe na nacrte zakone, zabranjuje im se da učestvuju u. javnim raspravama, što je protivno ne samo ustavima RS i BiH, nego i poslovniku Narodne skupštine RS, koji dozvoljava nevladinim organizacijama da učestvuju u javnim raspravama.”
Lučka je ukazao na stigmatizaciju nevladini organizaciji ovim zakonom, te na činjenicu da su najveći korisnici stranih sredstava upravo institucije vlasti u RS.
“Veliki problem će biti stigma ‘agent stranog uticaja’ i samo osnivanje registra organizacija. Iako znamo da institucije vlasti dobijaju ogroman novac od strane inostranih donatora kao što su USAID ili EU, oni neće biti označeni kao agenti stranog uticaja. Ako neko već podriva temelje Republike Srpske kao agent stranog uticaja, to može mnogo bolje da radi iz institucija, nego što to može nevladin sektor, koji je još uvijek mali u RS i BiH”, zaključio je Dejan Lučka.
Nakon protesta na Trgu Krajine, učesnici su predali zahtjev za povlačenje nacrta zakona, nakon čega su napustili javnu raspravu u Narodnoj skupštini RS.