Javna preduzeća u Republici Srpskoj godinama tonu u gubicima, a odgovornost za finansijski haos ne postoji. Dok milioni maraka nestaju, premijer Radovan Višković se nakon godina vlasti i stranačkog zapošljavanja, samo dosjetio da isto zabrani! Međutim, ključno pitanje ostaje bez odgovora – šta će biti sa već uhljebljenim partijskim kadrovima i hoće li iko odgovarati za milionske gubitke?
Da broj zaposlenih u javnim preduzećima konstantno raste, potvrđuju i podaci Zavoda za statistiku RS s kraja septembra 2024. godine. Tada je broj zaposlenih opao u svim sektorima osim u javnom, koji je na kraju septembra imao 500 radnika više nego u istom periodu prošle godine. Ovaj rast ekonomisti povezuju s lokalnim izborima koji su održani u oktobru.
Na kraju septembra, broj zaposlenih u Srpskoj iznosio je 290.745, od čega je javni sektor imao 83.740 zaposlenih, a privatni sektor 177.325.
Nadalje, Republika Srpska ima čak 223 javna preduzeća sa 27.000 zaposlenih, i oni su u pravilu hronični gubitaši.
Dug je, prema informacijama iz 2024. godine, bio veći od milijardu maraka.
Prema finsijskim izvještajima objavljenim proteklih dana najveći gubitaši su Elektroprivreda i Željeznice Republike Srpske.
| Preduzeće | Broj zaposlenih | Gubitak (KM) | Dodatni podaci |
|---|---|---|---|
| Željeznice RS | 1.800 | -34 miliona | |
| Elektroprivreda RS | 8.700 | -30 miliona | |
| UKC Srpske | 3.665 | -20 miliona | |
| Šume Srpske | 4.765 | -13 miliona | |
| Pošte Srpske | 2.600 | N/A | Planiraju zaduženje od 11 miliona KM |
U dugovima je i RiTE Gacko, koji je, poput Ugljevika, više od deset puta tokom 2024. godine prestajao sa radom zbog lošeg kvaliteta uglja.
Koliko je situacija alarmantna, najbolje svjedoče riječi Petra Đokića, ministra energetike i rudarstva RS, koji je kazao da u ove dvije termoelektrane treba uložiti 700 miliona KM za normalan rad, ali da nemaju novac za to.
Opozicija zahtijeva hitnu sjednicu Narodne skupštine kako bi se raspravilo o katastrofalnom stanju u javnim preduzećima.
Iz Narodne skupštine RS su poručuju da će razmotriti sazivanje sjednice, ali samo ako opozicija pokaže ozbiljne namjere.
”Ako stvarno želimo rješavati probleme u RS, a ne rušiti naše pozicije u Sarajevu, onda možemo razgovarati. Skupština je mjesto za raspravu”, izjavio je Nenad Stevandić, predsjednik NSRS-a sredinom marta.
Tačan datum sjednice još uvijek nije poznat, ali je jasno da odgovornost za ove gubitke gotovo ne postoji. Prema tvrdnjama opozicije, riječ je o kriminalnim radnjama dodatno pogoršanim nesposobnošću stranačkih rukovodilaca, što je dovelo do milionskih dugova.
„Ovakvo stanje ne može se tolerisati. Dugovi rastu, a odgovornosti nema. Ako želimo da izvučemo Republiku Srpsku iz ove ekonomske krize, moramo uvesti red u javna preduzeća“, izjavio je jedan od opozicionih lidera, dodajući da je krajnje vrijeme da pravosudne institucije počnu procesuirati odgovorne za ovu situaciju.
Budućnost javnih preduzeća u Republici Srpskoj zavisi od toga da li će vlast imati hrabrosti da se obračuna s partijskim kadrovima i korupcijom. Ako se ništa ne preduzme, gubici će nastaviti rasti, a cijena će, kao i uvijek, pasti na leđa građana.