Stejt department izdao je redovni godišnji izvještaj o stanju ljudskih prava u BiH, što je prvi izvještaj koji je izašao tokom mandata Donalda Trampa, predsjednika Amerike.
Za razliku od ranijih izvještaja, izbačena su poglavlja koja se odnose na raznolikost, jednakost i inkluziju, što predstavlja jedno od predizbornih obećanja koje je dao Tramp. S tim u vezi, u izvještaju se ne spominju prava žena, uključivost u lokalne zajednice, prava homoseksualnih i transrodnih osoba, kao i ostalih tema koje se generalno uključuju u pozitivnu diskriminaciju marginalizovanih društvenih grupa. Iako se izvještaj odnosi na prošlu godinu, on je napisan tokom ove, što je uobičajena praksa američke administracije.
Takođe, u izvještaju se ne spominju HDZ i Dragan Čović, a najlošije ocjene usmjerene su na Milorada Dodika, predsjednika Republike Srpske, ali i Elmedina Konakovića, ministra spoljnih poslova BiH. Inače, prethodna administracija Džoa Bajdena, bivšeg predsjednika SAD, smatra se inicijatorom ideje da se iz vlasti na državnom nivou isključi SDA i ubaci prvo “osmorka”, pa poslije nje “trojka”, a HDZ i Čović su bili pod konstantnim pritiskom zbog Južne interkonekcije i problema u vezi sa legitimnim predstavljanjem Hrvata u državnim institucijama.
Što se tiče Dodika, najviše mu u Vašingtonu zamjeraju “eskalirajuće verbalne i pravne napade” na ustavni poredak BiH, kao i “zapaljivu retoriku podjela”, koja, kako je naglašeno, dovodi do pojačanih etničkih i političkih tenzija u BiH.
Kada je u pitanju stanje ljudskih prava i medijskih sloboda, naglašeno je da u oba entiteta formalno postoji sloboda izražavanja, ali da je vlasti slabo poštuju.
“Tokom godine građani su se suočavali s kontinuiranim naporima da se ograniči sloboda izražavanja i medija. U Republici Srpskoj novinari su nastavili protestovati protiv amandmana na zakon iz oktobra 2023. godine kojim je kriminalizovana kleveta, a za koji su nevladine organizacije i novinari izjavili da nije u skladu s evropskim i međunarodnim standardima slobode medija”, navedeno je u ovom dokumentu.
Kada je u pitanju govor mržnje, naglašeno je da zakon zabranjuje provociranje rasne, etničke ili druge forme netolerancije, ali da vlasti odredbe iz ovog zakona primjenjuju samo povremeno, a za onlajn medije nikada.
Konakoviću su zamjerili što je izjavio da bi javni emiteri na nivou BiH i FBiH mogli riješiti svoje finansijske probleme kada bi radili kako im se kaže u vladinoj koaliciji.
“Nevladine organizacije koje prate slobodu medija okarakterisale su izjavu kao priznanje namjere političkog uticaja na medijsko okruženje. Linija za pomoć medijima registrovala je ovo kao slučaj političkog pritiska na medije”, naglašeno je.
Vlastima na svim nivoima zamjereno je što odbijaju da otkriju informacije o ugovorima i sporazumima sa stranim investitorima koji dolaze iz Kine.
“‘Transparency International BiH’ je preduzeo pravne mjere u nekoliko slučajeva, ali je izvijestio da su vlasti odbile u potpunosti otkriti sadržaj određenih ugovora, čak i kada im je to naložio sud”, istaknuto je.
Već tradicionalno, u izvještaju je posebno ukazana pažnja na probleme Jevrejske zajednice, za koju je naglašeno da je u BiH čini manje od 900 članova.
“Jevrejska zajednica prijavila je antisemitski incident 6. juna, kada je nepoznati počinilac nacrtao svastiku na zidu pored ulaznih vrata stana u kojem je živjela jevrejska porodica u opštini Novo Sarajevo. Policija je istražila incident, ali do oktobra nije identifikovala počinioca. Jevrejska zajednica je takođe prijavila onlajn antisemitsko uznemiravanje”, naglasili su.