Često se može čuti i pročitati da “Šume Republike Srpske” gazduju najvećim prirodnim blagom u RS, a uprkos tome ovo Javno preduzeće je hronični gubitaš. Prošle godine su nekako skrpili pozitivnu nulu, ali sad su opet u problemima.
Ašta kažu brojke? Da li ovo preduzeće zaista, kako se obično kaže, gazduje sa milion hektara šume, koja zauzima više od pola teritorije Srpske i da li imamo više od hektar šume po glavi stanovika?
Odgovor je DA, ili da budemo precizni, površina pod šumama je veća od milion hektara, piše Srpskainfo
Ukupna površina šuma i šumskog zemljišta Republike Srpske, prema podacima Katastra šuma i šumskog zemljišta, iznosi 1.282.412 hektara ili 51,7 odsto od ukupne površine Republike Srpske, svjedoče zvanični podaci.
Dakle, imamo po 0,7 hektara šuma po glavi stanovnika, a kako je iseljavanje stanovništva brže od šumarske motorke i sjekire, neki novi popis bi mogao pokazati da bi svaki stanovnik Srpske, pa i beba u kolijevci, mogao imati bar hektar šume.
A koliko to bogatstvo vrijedi?
Ekološki gledano, ono je neprocjenjivo, jer šume čuvaju zemljište i izvore vode i “pročišćavaju” vazduh.
Ekonomski, takođe, vrijedi mnogo.
Prosječan godišnji “etat”, odnosno količina šume koja se može posjeći, iznosi oko 2 miliona kubnih metara godišnje.
Ako se uzmu u obzir trenutne prosječne cijene drvnih sortimenata, od drveta za ogrev do trupaca, prosječna cijena te robe je najmanje 100 KM po kubiku.
Kalkulator pokazuje da bi prihod “Šuma RS” morao biti najmanje 200 miliona maraka godišnje.
Da li je tako? Bilansi pokazuju da su “Šume RS” odavno prebacile cifru od 200 miliona KM godišnjih prihoda, ali kako kažu izvori Srpskainfo u ovom preduzeću, problem nisu prihodi, nego naplata i rashodi.
– Pojednostavljeno rečeno, zarađeni novac se, prvo, teško naplaćuje od nekih “povlaštenih subjekata”. Drugi problem su ogromni rashodi, prije svega za plate zaposlenih. Plate su male, ali je radnika previše – kaže naš sagovornik.
Kako je Srpskainfo ranije pisala, po evropskim standardima u šumarstvu je sasvim dovoljno imati 1 radnika na 1.000 kubika etata.
Po toj računici “Šume RS” bi trebalo da imaju 2.000 radnika, a imaju ih skoro dva i po puta više. Na platnom spisku je 4.700 zaposlenih.
Iako su plate male, one “pojedu” više do polovine prihoda “Šuma RS”, a posebna priča su povlašteni drvoprerađivači, koji očerupaju ono što ostane.
U razgovoru sa nekoliko poznavalaca prilika čuli smo procjene da bi Javno preduzeće “Šume RS” trebalo da donose najmanje 20 do 30 miliona maraka godišnje u budžet Srpske, a ne da se koprcaju u gubicima.