Naime,
25.3.2021. godine stupio je na snagu pravilnik o uslovima koje moraju
ispunjavati ovlaštene organizacije za obavljanje stručnih poslova iz oblasti
zaštite na radu koji onemogućava pravnim licima iz Republike Srpske da djeluju
na području Federacije. Odnosno, ovim pravilnikom su donesene odredbe kojima se
isključuje mogućnost dobijanja potrebnih ovlaštenja i obavljanje poslova iz
oblasti zaštite na radu pravnim licima iz RS.
Tako
je u članu 6 ovog Pravilnika navedeno da „dozvola za obavljanje stručnih posova
iz člana 4. ovog pravilnika može se izdati privrednom društvu ili ustanovi sa
sjedištem na teritoriji FBiH.“
Time
se direktno isključuju firme iz drugog entiteta.
Pored
toga, u članu 12. stav 2 ovog Pravilnika navodi se da „poslove iz člana 4. ovog
pravilnika ne može obavljati lice koje je u skladu sa propisima iz oblasti
radnih odnosa i penzijskog i invalidskog osiguranja ispunilo uslove za
prestanak radnog odnosa, odnosno uslove za sticanje prava iz penzijsko-invalidskog
osiguranja, radnik koji obavlja poslove direktora u drugom pravnom licu ili
radnik koji je po osnovu radnog odnosa prijavljen na obavezna osiguranja u
entitetu Republika Srpska.“
Iz
ovog proizilazi da poslove iz oblasti zaštite na radu u FBiH ne mogu obavljati
privredna društva sa sjedištem u RS, kao i radnici koji su po osnovu radnog
odnosa prijavljeni na obavezna osiguranja u ovom entitetu.
Zanimljivo
je da ove podzakonske odredbe izlaze iz okvira osnovnih principa garantovanih
Ustavom i zakonima BiH, te narušava princip jedinstvenog i slobodnog tržišta u
zemlji. Inače, Pravilnik je u suprotnosti i sa Zakonom o zaštiti na radu FBiH
koji ne poznaje navedena ograničenja i ne pravi razliku između privrednih
subjekata iz FBiH i RS.
Kako
saznaje naš portal, i Komisija za zaštitu ljudskih prava i sloboda
Predstavničkog doma Parlamenta FBiH je prije nešto više od mjesec dana
razmatrala ovo pitanje i ukazala na potrebu izmjene spornog Pravilnika. Oni su naveli da je neophodno uskladiti
važeće podzakonske akte, kako bi se osigurala mogućnost rada na cijelom
području BiH, te kako bi se građanima oba entiteta osigurala jednakost pred zakonom.
Pored
ovog, Vlada FBiH je donijela još jedan pravilnik sa sličnim sadržajem, koji
pokazuje da se nije slučajno radilo na zaustavljanju firmi i radnika iz RS da
rade na području FBiH.
Tako
je 19.3.2022. godine stupio na snagu Pravilnik o uslovima i kretirijima davanja
ovlaštenja nosiocima izrade studije uticaja na okoliš, načinu i kriterijima
koje moraju ispunjavati nosioci izrade studije uticaja na okoliš i visini
naknade izdavanja ovlaštenja nosiocima izrade studije uticaja na okoliš.
Na
ovaj način je donesena odredba kojom je propisano da pravna lica koja podnose
zahtjev za davanje ovlaštenja moraju imati sjedište na teritoriji FBiH i da su
registrovani na području ovog entiteta za obavljanje djelatnosti.
Slična
praksa nastavila se i 31.3. ove godine, kada se donijela Uredba o uređenju
gradilišta, obaveznoj dokumentaciji na gradilištu i učesnicima u građenju, kojom
je propisano da se uz zahtjev za izdavanje ovlaštenja fizičkog lica, što je
uslov za dobijanje ovlaštenja pravnog lica, dostavlja i ovjerena kopija
uvjerenja o položenom stručnom ispitu stečenom na području FBiH. Iz svega je
vidljivo da pravno lice sa sjedištem u RS, kao i radnici prijavljeni u RS, ne
mogu dobiti ovlaštenje na teritoriji FBiH za obavljanje poslova iz zaštite na radu
i izrade studija uticaja na okoliš.
Iako
je ovo očigledna diksriminacija, po svemu sudeći vlast u FBiH je poklekla pred
interesima privrednika iz FBiH koji su na ovaj način uspjeli zatvoriti tržište
ovog entiteta za konkurentske kompanije iz RS.