Tako je recimo u gradu na Savi direktor Javne ustanove “Dom zdravlja”
Gradiška, Siniša Adžić, istovremeno i potpredsjednik Skupštine grada
Gradiška. Na taj način je nekoliko puta glasao za izvještaj o poslovanju
Doma zdravlja Gradiška, odnosno glasao o kvalitetu svog rada. Za Adžića
nema ništa sporno u tome što je on direktor firme o kojoj glasa, jer on
niti ustanova u kojoj rade ne odlučuju o tome.
“Imenovanje direktora JZU “Dom zdravlja” Gradiška je u nadležnosti
osnivača ove JZU, tj. grada Gradiška. O eventualnom sukobu interesa
(nespojivosti funkcija) odlučuje Republička komisija za utvrđivanje
sukoba interesa u organima vlasti Republike Srpske na osnovu
pojedinačnih prijava za utvrđivanje istog (Кomisija je ranije donosila
odluke po sličnim pitanjima), te samim tim navedeno nije u nadležnosti
Doma zdravlja Gradiška”, poručuje Siniša Adžić.
Što se tiče plate, Adžić dodaje da on prima platu samo iz Doma
zdravlja Gradiška, dok obavezu potpredsjednika Skupštine grada Gradiška
obavlja volonterski. Sličnog je mišljenja i njegov kolega iz Srpca,
Mirko Stojić, koji je imao dvije prijave za sukob interesa dok je bio
predsjednik Skupštine ove opštine ali je obe Republička komisija za
sukob interesa odbacila.
“Prije tri ili četiri godine je bila priča o tome kako da sam ja u
sukobu interesa , dok sam bio predsjednik ovog Parlamenta, međutim, mi
smo dobili odgovor da ja nisam u sukobu interesa i moj angažman u
Skupštini je tada bio volonterskog karaktera. Ja nisam pravnik ali kada
bi zakonodavac utvrdio da postoje određene nepravilnosti, meni ne bi bio
problem da se ja odreknem neke funkcije.”
Političari čuvaju funkcije zbog većeg uticaja ali ono čega ima sve
manje je moralna odgovornost, jer je jasno da postoje određene nespojive
fukncije, koje se danas zloupotrebljavaju, poručuje nezavisna odbornica
u Skupštini opštine Srbac, Danijela Božić Novković.
“Ja politiku doživljavam kao neku vrstu borbe za opšte dobro ali,
koliko vidimo, većina politiku doživljava kao borbu za lični interes. U
takvom sistemu niko nikoga ne dira, pa to tako sve prolazi na uštrb
građana, koji sve teže žive. Meni je neshvatljivo da neke ljude treba
prijavljivati i pozivati na zakon. Kako sami ne shvate da su u sukobu
interesa i zašto se dovode u takve situacija. Ne znam izgleda da sam ja
neka vrsta utopiste.”
Utopista ili ne Danijelin stav nije uvriježen u političkom životu
Srpca, jer su prije SNSD- i SDS i PDP, dok su bili u vlasti imali ljude
na funkcijama koji su bili u sukobu interesa. Za razliku od Srpca i
Gradiške, u Prnjavoru je još upečatljiviji primjer zloupotrebe
odborničkog i direktorskog mjesta, jer su direktor Doma zdravlja
Prnjavor, Bojan Subotić i njegov zamjenik, Dragan Radić, bili dva
odbornika koji su svojim glasom prelomili da Izvještaj o ustanovi u
kojoj rade bude usvojen na sjednici Skupštine opštine. Bez obzira na
navedeno, za Subotića tu ništa nema sporno, jer je Republička komisija
za sprečavanje sukoba interesa navela da u njegovom slučaju nema sukoba
interesa.
“Komisija je donijela odluku da ja nisam u sukobu interesa, jer sam
ja rukovodilac u javnoj ustanovi, a ne javnom preduzeću, gdje zakon to
ograničava. Aktuelizuje se to pitanje ne znam zašto. Izgleda da moje
kolege ovdje u odborničkim klupama nemaju pametnija posla, nego da se
bave pitanjem o kome je prethodno sve rečeno.”
Kada je Subotić spomenuo kolegu iz skupštinskih klupa, mislio je na
odbornika Mirka Bukvića, koji je bio inicijator prijave organizaciji
“Transparencu international”, po pitanju slučaja dvojice odbornika.
“Tačno je da sam prijavio sukob interesa u JZU “Dom zdravlja”
Prnjavor. Prije svega, direktor Doma zdravlja je glasao za svoje
imenovanje na tu funkciju čime je direktno izazvao sukob interesa jer je
njegov glas bio ključan za imenovanje (izabran je sa 15 glasova za).
Zatim, nakon preuzimanja dužnosti nepravilnosti su se samo redale: prvo
je imenovan predsjednik OO DNS-a i odbornik u SO Prnjavor Dragan Radić,
za zamjenika direktora, iako nije ispunjavao uslove za to (naknadno je
promjenjena sistematizacija), zatim nepravilnosti se ogledaju kroz
nepotizam i zapošljavanje (od dolaska na funkciju Subotića u Dom
zdravlja je zaposleno više od 10 ljudi, a ni za jedno radno mjesto nije
raspisan Konkurs. Da stvar bude gora, zaposleni su uglavnom stranački
kadrovi DNS-a i članovi porodice (zaposlena supruga direktora i
nezvanično sestra zamjenika direktora, uz ostale kadrove DNS-a).”
Bukvić dodaje da je na ovaj način prekršen član 9 d)
Zakona o sprečavanju sukoba interesa, ”priviligovati lica radi
stranačkog ili drugog opredjeljenja ili zbog porjekla, ličnih ili
porodičnih veza”. Te je pomenuti dvojac na 17. sjednici SO Prnjavor
glasao za Izvještaj o poslovanju JZU Dom zdravlja Prnjavor i ponovo su
njihovi glasovi bili ključni za usvajanje ovih Izvještaja.
Nakon Bukvićeve prijave Republička komisija za sprečavanje sukoba
interesa je ”utvrdila” da odbornik Subotić nije u sukobu interesa, a kao
relevantan ”dokaz” za to uzima se izjava Subotića, kao i čudni dokazi
od strane Skupštine opštine Prnjavor o ”rezultatima glasanja” gdje su
naveli da je za imenovanje direktora glasao odbornik Mile Šljivić iz
DEMOS-a koji na 8. sjednici SO Prnjavor uopšte nije bio prisutan. U svom
rješenju Komisija je navela da postoji i pravo žalbe, a onda su u
drugostepenom rješenju naveli da pravo žalbe ima samo stranka te se
podnosioci inicijative žale neosnovano. Nakon ovoga Transparency
International je pokrenuo sudski spor protiv Subotića.
Iz organizacije “Transparency international” ističu da je Zakon
nedorečen u dijelu gdje je definisao sukob interesa kod direktora javnih
preduzeća ali ne i kod direktora javnih ustanova i to mnogi
zloupotrebljavaju, dok Republička komisija za sprečavanje sukoba
interesa ne izriče sankcije, već samo naloži onome ko jeste u sukobu
interesa da se odrekne jedne od funkcija.
“Zbog toga što ne postoji sankcija, niko od političara se ne
ustručava da bude na dvije nespojive funkcije, jer ide na varijantu da
ga niko neće prijaviti ili ako ga prijavi neće snositi nikakve
posljedice. Na ovaj način svi zloupotrebljavaju zakon, pogotovo
direktori javnih ustanova na lokalnom nivou”, poručuje Marko
Vujić-saradnik za pružanje pravne pomoći u ovoj organizaciji.
Transparency je formirao i bazu javnih ustanova sa zaposlenima i
nosiocima funkcija, kao i visinu plate rukovodilaca s ciljem da građani
imaju veću mogućnost prijave nepravilnosti.
Bez obzira na nedorečenost zakona, političari maksimalno koriste
mogućnosti koje imaju i ne libe se da prigrabe po nekoliko funkcija. Sa
druge strane su im puna usta legaliteta, koji im služi kao osnovni alat u
pravdanju sebe. Kada sve stavimo na papir Dom zdravlja Gradiška je u
dugovima, dok ostala dva posluju putem trezora opštine i sve je vise
javnih preduzeća i ustanova koje ne mogu da servisiraju svoje obaveze
zbog ogromnih izdataka za plate zaposlenih.
Micro mreža