U Narodnu skupštinu Republike Srpske nedavno je stigla inicijativa kojom se traže izmjene i dopune Zakona o unutrašnjem platnom prometu RS, a kojom se predviđa da se zakonom naredi bankama da omoguće otvaranje računa i poslovanje firmama koje su na tzv. američkoj crnoj listi.
Iako danas nismo uspjeli saznati kada je u NS RS stigao dokument, nezvanično saznajemo da se radi o građanskoj inicijativi.
U njoj se traži da se Agencija za bankarstvo Republike Srpske i banke natjeraju da omoguće otvaranje poslovnih računa firmama kojima su bez sudske presude i zvaničnog naloga nadležnih tijela uskratile svoje usluge zbog tzv. reputacionog rizika.
Riječ je o kompanijama koje su nastale kao nasljednice firmi koje su ugašene zbog toga što su bile obuhvaćene sankcijama Kancelarije za kontrolu stranih sredstava (OFAC), koja funkcioniše pri Ministarstvu finansija SAD.
U dokumentu, čije je detalje objavio portal “Capital.ba”, ističe se da je odnos prema tim firmama bio diskriminatoran, jer, kako se navodi, “pravni propisi Republike Srpske i BiH ne poznaju sankciju domaćeg pravnog ili fizičkog lica koje se nalazi na listi sankcionisanih u stranim zemljama, osim onih koji su pod sankcijama UN”.
“Banke u Srpskoj zato nemaju pravni osnov za otkaz ugovora i zatvaranje računa niti odbijanja otvaranja računa onima koji se nalaze na nekakvim listama sankcionisanih”, piše u predloženim izmjenama gorepomenutog zakona.
Nacrtom se dalje predlaže da će, u slučaju da je nekoj firmi onemogućeno otvaranje računa koje nije zasnovano na pravosnažnoj presudi ili odluci nadležnog organa, Agencija za bankarstvo RS postaviti ovlaštenu organizaciju po službenoj dužnosti.
“Ta banka bi tada bila obavezna da na zahtjev poslovnog subjekta ili fizičkog lica otvori račun za obavljanje platnog prometa i to pod prijetnjom kazne od 20.000 KM do 80.000 KM”, predlaže se izmjenama zakona.
Pored toga, definisana je i kazna od 5.000 KM do 20.000 KM za banku koja odbije da izvrši naloge za plaćanje ovakvim klijentima, ali i uslovi pod kojim banka ima pravo da jednostrano raskine ugovor sa privrednim društvom.
“Ugovor se raskida kada je račun korišten suprotno zakonu kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma ili za obavljanje platnog prometa na osnovu falsifikovanih isprava”, precizirano je dokumentom.
Zora Vidović, ministarka finansija Republike Srpske, ipak smatra da nema potrebe za izmjenom Zakona o unutrašnjem platnom prometu RS te da su banke prekršile zakon time što su zatvorile račune firmama i da firme imaju pravo da tuže banke.
“Sigurno je da ne treba mijenjati nikakav zakon. Mi imamo zakon koji govori kada i kako se može zatvoriti račun. I to nije ispoštovano. Svako ko se odluči da tuži, on će to dobiti na sudu”, rekla je Vidovićeva.
Podsjećanja radi, početkom jula ove godine, NS RS već je usvojila izmjene i dopune Zakona o unutrašnjem platnom prometu RS, a istovremeno i Zakon o dopuni Zakona o bankama RS te Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o Investiciono-razvojnoj banci RS, kako bi se pomogao platni promet i funkcionisanje “crnolistašima”.