“Politikom Republike Srpske dugo dominira Milorad Dodik, nacionalista koji poriče genocid i koji je pod britanskim sankcijama zbog “podrivanja teško stečenog mira u Bosni i Hercegovini”. Ovaj bosansko-srpski moćnik blizak je Viktoru Orbánu i Vladimiru Putinu”, piše ugledni irski novinar i pisac u tekstu objavljenom na Democracy for Sale.
Uprkos tome, možemo izvijestiti da dva bivša britanska ambasadora sada primaju novac kako bi lobirali u korist Republike Srpske.
Charles Crawford, britanski ambasador u Bosni i Hercegovini sredinom 1990-ih, i sir Dominick Chilcott, bivši britanski ambasador u Irskoj, registrovani su kao lobisti Republike Srpske u okviru nedavno pokrenutog Vladinog registra stranog utjecaja (FIRS).
Podnesci pokazuju da oba bivša diplomata, preko svojih holding-kompanija, rade na tome da “otvore i razviju novi, diskretan kanal komunikacije između vlade Republike Srpske (RS) i britanskih vlasti”.
Iako tačan opseg ovog rada nije jasan, vjerovatno uključuje lobiranje za ukidanje britanske zabrane putovanja i zamrzavanja imovine Dodiku iz 2022. godine. Regionalni stručnjaci strahuju da bi, ako se to ostvari, njegove prijetnje secesijom mogle izazvati novi sukob u regionu.
Laburistički zastupnik Phil Brickell opisao je lobiranje bivših diplomata kao “krajnje neprimjereno”.
“Šokiran sam saznanjem da bivši britanski ambasadori sada lobiraju u ime s Putinom usklađene Republike Srpske”, rekao je Brickell za Democracy for Sale. “Nakon što sam se upravo vratio iz regiona, iz prve ruke sam vidio kako Dodik nastavlja destabilizirati zapadni Balkan.”
Crawford i Chilcott nisu odgovorili na višestruke zahtjeve za komentar.
Prošlog mjeseca britanska vlada je saopštila da neće ukidati sankcije Dodiku. Međutim, politolog Jasmin Mujanović smatra da rad Crawforda i Chilcotta rizikuje slanje signala da bi Ujedinjeno Kraljevstvo moglo ublažiti pritisak na bosanske Srbe.
Chilcott je 2003. bio direktor Odjela za iračku politiku, a kasnije je služio kao britanski ambasador u Irskoj do 2016. godine.
Crawford ima duboke veze sa zapadnim Balkanom. Osim službe u Sarajevu, bio je i ambasador u Srbiji i Crnoj Gori. U regionu je izazvao i kontroverze: ubrzo nakon rata u Bosni napisao je da “bosanski Srbi vole nas do neprijatne mjere” i sugerisao da bi Britanija to mogla “iskoristiti” za “unosne projekte obnove u Republici Srpskoj”, prema diplomatskim depešama koje je objavio Declassified.
Uprkos otkrićima da dva bivša diplomata rade za Republiku Srpsku, vrlo malo lobista se registrovalo u okviru FIRS-a. Samo Rusija i Iran nalaze se na “pojačanom” nivou, koji zahtijeva veću transparentnost.
Antikorupcijski aktivisti pozvali su vladu da proširi ovaj sistem i da primora registrovane lobiste stranih režima da otkriju više detalja o svojim kontaktima s britanskim ministrima i državnim službenicima.
Brickell je rekao da u britanskim pravilima o lobiranju postoje duboki nedostaci. “Akteri loše namjere mogu se kroz sistem provući bez problema”, rekao je. “Postoji čitav ekosistem nezabilježenog lobiranja kojem su potrebni ozbiljna regulacija i transparentnost ako želimo vratiti povjerenje u politiku.”