Bageri su nezakonito otvorili rudnik lignita u selu Bistrica, zemljište se urušavalo pred očima mještana, a tužilaštvo tvrdi da je kriva – kiša i visinska razlika.
Radi se o šumama i njivama koji su se obrušili usljed potkopavanja bagerima, što su mještani na licu mjesta snimali i prijavili policiji i nadležnim inspekcijama. U jednoj prilici su popadale čak i bandere, a presječeni su kablovi i dotok vode iz potoka koji prolazi kroz selo. O svemu tome je CAPITAL pisao u ranijem periodu.
Kako se navodi u, najblaže rečeno, iznenađujućoj naredbi koju je porodica Radovana Zrnića dobila jutros iz ovog tužilaštva, u čiji sadržaj je CAPITAL imao uvid, obrušavanje na parcelama pored površinskog kopa “Bistrica” ne može se automatski dovesti u vezu sa “Drvo-Exportom”, nego sa „lošim vremenskim uslovima i velikim visinskim razlikama“.
U prilog tome navodi se i zaključak iz zapisnika firme koja je obavljala geodetsko-tehničke poslove na terenu.
“Iz sačinjenog zapisnika Agencije za geodetske poslove “Geoagent” se vidi da se jesu odronile parcele, ali usljed loših vremenskih uslova i velike visinske razlike, pri čemu se uopšte ne spominje niti konstatuje da je do navedenog moglo doći usljed radova na površinskom kopu uglja lignita. Treba istaći i činjenicu da nisu postojale vidljive međašne granice između parcela Radovana Zrnića i one na kojoj su vršene eksploatacije“, navodi se u ovoj naredbi.
Radovan, Radmila i Vaskrsije Zrnić podnijeli su krivičnu prijavu početkom februara ove godine nakon što su im u proteklim mjesecima bageri, šireći eksploataciono polje, potkopali njive i šume i koje su potom popadale u nastale praznine.
Mještani snimali obrušavanje zemljišta
O svemu što se dešavalo, CAPITAL je pisao u više navrata, a mještani su dežurali pored svojih njiva danima, a čak su i snimali padanje parcela nakon kopanja bagera “Drvo-Exporta”.
Ipak, ništa od toga nije uvjerilo tužiteljku u ono o čemu su mještani govorili, a mediji mjesecima izvještavali.
Radmila Zrnić kaže da se šokirala kada je pročitala naredbu o obustavljanju istrage i informaciji da su njihove parcele popadale zbog lošeg vremena i razlike u visini terena.
“Mi smo gledali kada su nam bageri uništavali parcele i prijavljivali. Nikad prije nije bilo odrona u Bistrici, nema da je zabilježeno ikada, to mogu da potvrde stariji ljudi koji žive ovdje. Meni je ovo strašno“, kaže Zrnićka.
Rudnik otvoren bez dozvole
Podsjetimo, bageri “Drvo-Exporta”, firme koja se dovodi u vezu sa odbornikom SNSD-a iz Teslića Srđanom Klječaninom Rufijem, raskopali su rudnik u sred sela bez ikakvih dozvola još u martu 2023. godine.
Klječanin je u tom periodu u više navrata davao izjave za medije kao osoba povezana sa ovom firmom, a u selu se pojavljivao i pregovarao sa mještanima koji su mjesecima protestovali.
U izjavi tužiocu, što je vidljivo iz naredbe, rekao je da on nije upisan kao vlasnik ni kao ovlašćeno lice, niti je zaposlen u toj firmi.
“Dodao je da je u određenim dijelovima bio posrednik i da je pomagao oko prodaje uglja“, navodi se u naredbi i dodaje da se Klječanin ne sjeća da je ikada razgovarao na temu obrušavanja zemlje sa parcele Zrnića.
Asistent na programu “Energija i klimatske promjene” Centra za životnu sredinu Dragan Ostić kaže da će oni podržati mještane Bistrice da podnesu prigovor protiv ovakve naredbe tužioca.
“Ništa novo u vezi Bistrice. Sve u vezi ovog projekta je vrijeđanje intelekta, zdravog razuma i pravosuđa. Mi ćemo svakako podržati mještane da podnesu prigovor na odluku glavnom tužiocu, to je ono što možemo da uradimo. Nadamo se da će glavni tužilac da donese razumniju odluku s obzirom na sve aspekte ovog slučaja. Sila gravitacije postojala je i prije rudnika, ali se parcela Zrnića do dolaska “Drvo-Exporta“ nigdje nije pomjerala”, rekli su u Centru za životnu sredinu.
Inače, otvaranje ovog rudnika pratili su burni protesti mještana, ali ni oni, ni Skupština grada Prijedora svojim glasanjem nisu uspjeli da zaustave iskopavanje lignita.
“Drvo-Export” je u narednim mjesecima izdejstvovao dio dozvola, od koncesione do ekološke, ali su ih sudovi poništili i potvrdili da se u prijedorskom selu ugalj iskopava nezakonito.
Okružni sud u Banjaluci poništio je u oktobru 2024. godine prvi put ekološku dozvolu Ministarstva za građevinarstvo, prostorno uređenje i ekologiju Republike Srpske izdatu u januaru 2024. godine, osam mjeseci nakon što je počela eksploatacija i kada je nestalo takozvano “nulto stanje.
Ipak, dozvola je izdata ponovo, navodno nakon dopune planom remedijacije i rekultivacije, a Okružni sud u Banjaluci je i nju poništio u avgustu ove godine.
Radovi na ovom rudniku zaustavljeni su prije nekoliko mjeseci, a potom je navučen sloj zemlje na otvoreni kop.
Jedan od najglasnijih mještana koji su se protivili otvaranju rudnika Zoran Ninić kaže se sada očekuje da će sa promjenom vremena i dolaskom kiše nastupiti ono što je navedeno u naredbi za obustavljanje istrage – da će se napraviti klizište i da će zemlja krenuti prema potoku.
“Firma kojoj je ukinuta ekološka dozvola neće odgovarati zbog uništavanja njiva i šuma za koje postoje brojni dokazi i izjave gomile svjedoka. Prosto nevjerovatno“, kaže Ninić.