Fond za finansiranje razgradnje NEK, koji upravlja Centrom za zbrinjavanje RAO, na Trgovskoj gori u Dvoru na Uni organizovao je posjetu Španiji i nacionalnom odlagalištu niskog i srednje radioaktivnog otpada “El Cabril”.
I ništa ne bi bilo čudno da u posjetu Španiji zajedno sa ovim centrom nije išla i delegacija opštine Dvor na Uni, čiji su članovi unazad nekoliko godina jasno i glasno govorili da su uz stanovništvo ove lokalne zajednice, te da ne prihvataju odlaganje ovog otpada.
U saopštenju Centra za zbrinjavanje radioaktivnog otpada piše da su tokom 11. i 12. septembra ove godine u društvu predstavnika lokalne zajednice opštine Dvor posjetili ovo odlagalište.
“Posjetu smo započeli u jednoj od lokalnih zajednica u blizini odlagališta upoznavanjem s našim domaćinima iz Enrese – španske kompanije koja se bavi zbrinjavanjem radioaktivnog otpada. Nakon predstavljanja Enrese zaputili smo se prema vijećnici Hornachuelosa i razgovarali s gradonačelnikom Hulianom Lopezom Vaskezom.
On je predstavio svoju opštinu. Hornachuelos, kao opština u blizini El Cabrila, prima naknadu za zauzeće prostora od Enrese. Drugog dana posjetili smo lokalnu zajednice Fuente Obejuna, koja se takođe opredijelila za jačanje turizma. Nakon posjete Fuente Obejunu zaputili smo se u obilazak samog El Cabrila. El Cabril je špansko odlagalište nisko i srednje radioaktivnog otpada, a mi smo imali priliku obići odlagališnu zonu, administrativnu zonu i kontrolnu sobu, te zgradu za prihvat otpada. Ovom posjetom predstavnici Dvora imali su priliku vidjeti kako se zbrinjavanje radioaktivnog otpada sprovodi na siguran način, bez štetnih uticaja na okolinu i kako je ostvaren suživot i dobra saradnja sa lokalnom zajednicom”, piše, između ostalog, u saopštenju.
Na slikama se može vidjeti i načelnik Dvora na Uni Nikola Arbutina, koji uživa u Španiji, dok stanovništvo kako ove opštine, tako i okolnih u Bosni i Hercegovini, strahuje za život od potencijalnog odlaganja ovog otpada 2028. godine.
Pokušali smo od Arbutine dobiti komentar koja je bila svrha posjete, te da li je promijenio mišljenje o tome je li potrebno odlagati otpad u ovoj lokalnoj zajednici, ali se nije javljao na telefon.
Mario Crnković, aktivista iz Novog Grada i predsjednik Udruženja “Green Team”, kazao je za “Nezavisne novine” da su posljednjih dana isplivale fotografije načelnika opštine Dvor koji je pozirao za fotografisanje ispred španskog odlagališta za radioaktivni otpad.
“Očigledno je da načelniku Arbutini prijaju slamnati šeširi i španska klima, pa se djelovanjem korak po korak svrstava na stranu onih koji realizuju ideju lociranja radioaktivnih i drugih otpada u Dvoru. Jedna je priča u neformalnim razgovorima, druga za medije, treća je djelovanje u praksi. Upitno je kada je pomenuti posljednji put išta uradio na odbrani Dvora od nametnute prijetnje, već se sve svodi na demagoške narative i retorička posrtanja. Da budemo na čisto, on i njemu slični imaju pravo da čine šta žele, ali odgovornost i moralne posljedice, a za neke i zakonske, će i te kako biti”, naglasio je Crnković.
Dodao je da je pozitivno što je BiH otvorila slučaj pred Sekretarijatom “Espoo konvencije”.
“Napokon su pokrenute stvari sa mjesta, s tim da ćemo u oktobru morati propitati efikasnost i neefikasnost ekspertskog tima i perspektivu pravnih djelovanja. Niti je sve loše, niti je sve dobro, a nekomunicirati ka javnosti šta se dešava je najgora moguća opcija. Zasad možemo biti zadovoljni angažmanom pravne kuće iz Francuske”, istakao je Crnković.
Podsjećamo da Fond želi na teritoriji Dvora, koji se graniči sa BiH, odlagati nisko i srednje radioaktivni otpad iz Nuklearne elektrane Krško.
Lokacija na kojoj se želi odlagati otpad je Trgovska gora, koja je manje od kilometar vazdušnom linijom udaljena od opštine Novi Grad u Bosni i Hercegovini i vodocrpilišta kojim se stanovništvo ove opštine snabdijeva vodom.
Kako smo ranije pisali, ovim je ugroženo oko 250.000 ljudi u BiH u slivu rijeke Une.