Danima u gradovima širom Bosne mjerimo katastrofalne podatke pri mjerenju kvaliteta vazduha. Vazduh u skoro cijeloj zemlji je loš. U Banjaluci je jutros izmjeren podatak od 330. Air Quality Indeks mjeri vrijednosti od 0 do 500, gdje različite boje ukazuju na nivo zagađenosti – 0 je zeleno, 500 je crveno. Ovi senzori kontinuirano mjere kvalitet vazduha a podaci su dostupni u realnom vremenu na ovom linku
Jedan senzor je lociran u redakciji portala BUKA, a veliki broj
uređaja postavljen je i drugim gradovima u BiH na inicijativu magazina
BUKA.
Iznad 70 je neprijatno, oko 150 je zabrinjavajuće, 250 je još gore, a sve preko toga zahtijeva preduzimanje određenih mjera. Primjera radi, kada je u Americi zagađenje oko 310, preduzimaju se mjere kao što je zatvaranje škola, preporučuje se nošenje maski, a ko se ne osjeća dobro, ne mora dolaziti na posao.
TUŽBE U EU
Građani u Evropskoj uniji već su počeli tužiti države zbog zagađenog vazduha.
Prvobraniteljka Juliane Kokott iz Evropskog suda pravde u maju prošle godine rekla je da postoji pravni osnovi prema kojima države članice Evropske unije mogu da budu odgovorne za štetu po zdravlje građana uzrokovanu prekomernim zagađenjem vazduha.
Obaveza država članica je da poštuju granične vrednosti za zaštitu kvaliteta vazduha i poboljšaju kvalitet vazduha, što ima za cilj da se zaštiti zdravlje i prava građana, navodi se u saopštenju Evropskog suda pravde.
Prekoračenje graničnih vrednosti uglavnom pogađa određene grupe koje žive ili rade u posebno zagađenim područjima, često niskog socio-ekonomskog statusa, objasnila je opšta pravobraniteljka iz suda u Luksemburgu.
Grupa građana u septembru prošle godine tužila je Vladu Njemačke zbog opasno visokog nivoa zagađenja vazduha.
Građani tvrde da im se narušava pravo na udisanje čistog i zdravog zraka, te da vlada ne radi dovoljno na tome da ih zaštiti.
Onečišćenje vazduha godišnje rezultira prijevremenom smrću sedam miliona ljudi u svijetu, a ovo je prvi put da su pojedinci u Njemačkoj poduzeli takvu akciju pozivajući se na zakone o ljudskim pravima.
Tužbu je podnijelo sedam roditelja, koji tvrde da je njihovo zdravlje ugroženo i da ih političari ne štite. Određen broj njih ima astmu.
Žive u Berlinu, Minhenu, Frankfurtu i Dizeldorfu, četiri od sedam najvećih gradova u Njemačkoj, te tvrde da udišu zrak s koncentracijom zagađenja četiri do pet puta većom od prihvatljivih granica SZO. Tužba, koja je podnesena njemačkom Ustavnom sudu koji štiti osnovna ljudska prava građana, nema za cilj finansijsku kompenzaciju, već kako bi vlasti poduzele mjere.
PRIJEVREMENE SMRTI
Zagađenje zraka za Zapadnom Balkanu uzrok je velikog broja prijevremenih smrti u regionu, a posljedice su i kraći životni vijek i pogoršanje javnog zdravlja. Prema posljednjim podacima Evropske agencije za životnu sredinu, u regionu loš kvalitet zraka godišnje prijevremeno oduzme više od 30.000 života, dok zajednički istraživački centar Evropske unije ističe da zagađenje zraka u prosjeku doprinosi smanjenju očekivanog životnog vijeka od 0,4 do 1,3 godine u zemljama Zapadnog Balkana.
U bh. pravu nije jasno definisano da li građani mogu tužiti državu zbog zagađenog vazduha. Koliko smo saznali bilo je nekoliko predanih tužbi, ali ni jedna nije dobila sudski epilog.