Okružni sud u Banjaluci poništio je ekološku dozvolu koju je Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske izdalo kompaniji “Drvo-export” d.o.o. Teslić za eksploataciju uglja na ležištu “Bistrica” kod Prijedora.
Prema informacijama Gerile, ova presuda je donesena još prije sedam dana, međutim, iz resornog ministarstva još uvijek se nisu oglašavali, niti obavijestili javnost o ishodu ovog spora.
Mještani Bistrice, uz podršku Centra za životnu sredinu, osporili su rješenje o izdavanju ekološke dozvole navodeći da bi eksploatacija ozbiljno ugrozila njihovu životnu sredinu i zdravlje.
Sud je u presudi koju je izrekao prije nekoliko dana utvrdio niz nepravilnosti u procesu izdavanja dozvole, uključujući nedostatak adekvatnog plana za sanaciju područja nakon završetka eksploatacije.
Jedna od ključnih tačaka presude odnosi se na zaštitu rijeke Crljenjice, koja je izvor pitke vode za lokalnu zajednicu i koja bi, prema tvrdnjama mještana, bila ozbiljno ugrožena rudarskim radovima.
Sud je ukazao na nedostatak “nultog stanja” u dostavljenoj dokumentaciji, što znači da nije napravljena procjena ekoloških uslova prije početka radova, otežavajući tako praćenje stvarnog uticaja projekta.
Mjerenja buke i kvaliteta zraka takođe su sporna, jer nisu bila sprovedena po zakonskim standardima, niti u potrebnom obimu.
Presuda naglašava i propuste u vezi s monitorisanjem otpadnih voda, pri čemu je uočeno da monitoring površinskih voda nije predviđen istim intenzitetom kao i monitoring otpadnih voda, što predstavlja rizik za domaćinstva koja koriste vodu iz Crljenjice.
Mještani su ranije zabilježili incidente zagađenja i prekomjernu buku usljed prolaska teških kamiona, što je otežavalo svakodnevni život i mirno uživanje u njihovoj imovini.
Iz Centra za životnu sredinu naveli su da je kompanija “Drvo-export” d.o.o. Teslić počela s radovima prije nego što je pribavila sve potrebne dozvole, što dodatno dovodi u pitanje zakonitost projekta.
Sud je, između ostalog, potvrdio da je bilo potrebno provesti procjenu uticaja projekta na životnu sredinu i izraditi studiju uticaja, što Ministarstvo nije zahtijevalo od nosioca projekta.
Presudom je Ministarstvu naloženo da mještanima nadoknadi sudske troškove, a ekološka dozvola je poništena zbog povrede više zakonskih i proceduralnih odredbi.
Inače, pred Okružnim sudom u Banjaluci vode se još dva spora u vezi sa ovim slučajem. U prvom sporu, Centar za životnu sredinu podnio tužbu protiv rješenja kojim je оdlučеnо da nosilac pгojekta lice “Drvo-export” d.o.o. Teslić, nije dužan pгovoditi ргосjеnu uticaja na životnu sгedinu, niti pribavljati Studiju uticaja na životnu sгedinu za eksploatacije uglja (lignita) nа ležištu “Bistгica” kod Pгijedora, povгšine eksploatacionog polja od 9.50 ha.
Kod istog suda vodi se I upravni sроr jer je Centaг za zivotпu sгedinн podпio tužbu pгotiv rješenja Vlade Republike Sгpske о izboгu najpovoljnijeg роnuđača i dodjeli koncesije za eksploataciju uglja (lignita) na ležištu “Bistгica” od 14.09.2023. godine, privrednom dгuštvu “Dгvo-expoгt” d.o.o. Teslić