Kako su naveli iz CB BiH, inflacijska očekivanja za narednu godinu iznose 5,4 odsto.
“Rezultati ankete sprovedene u
martu ukazuju na stabilizaciju kratkoročnih inflacijskih očekivanja za
tekuću godinu. Ovi rezultati sugerišu da je inflacijska dinamika takva
da će poslije rekordnog rasta u 2022. godini doći do postepenog
smirivanja inflacijskih pritisaka u toku ove i naredne godine, te da se
ne očekuje dugotrajna i tvrdokorna inflacija”, navode iz ove finansijske institucije.
Istakli su da još nisu potpuno nestali
svi uzroci koji su doveli do rekordno visoke inflacije u prošloj godini,
pa stoga još postoje neizvjesnosti u tom smislu, koje se mogu odraziti
na projekcije inflacije.
Saša Stevanović, ekonomski analitičar,
ističe da zvanična projekcija Evropske centralne banke ukazuje da će
inflacija u 2023. godini u Evropskoj uniji biti oko šest odsto i nije
moguće očekivati da ona kod nas bude niža od devet do deset odsto.
“Svjedočimo usporavanju
inflacije, ali to ne znači niže cijene svih proizvoda. Svjedoci smo da
pored Evrope i SAD rast profitnih marži se koristi kao argument
održavanja visoke inflacije. Mislim da će vrijeme koje predstoji u
zapadnim zemljama biti vrijeme inflacije četiri odsto, dok će kod nas
biti pet do sedam odsto kao dugoročni trend. Pomalo čudi da u uslovima
pada privatne potrošnje i pada realnog dohotka nivo potrošnje koji je
dostigao onaj iz vremena prije kovida u Evropi bude argument ECB-u da
ide u dalja monetarna zatezanja”, objašnjava Stevanović.
Dodaje da je ovo veoma bitno jer smo vezani za evro i otvorena smo ekonomija.
“Ekonomske šokove i pogrešne
politike trpimo, a koje su eksternog karaktera. Usporavanje inflacije je
dobra vijest, jer vi imate potpunu destabilizaciju ekonomskog tkiva u
jednoj ekonomiji kada uvedete ekonomski šok inflacije koja je dugoročno
bila ispod dva odsto, a u prethodnoj godini imate preko 13 odsto. Dobra
stvar je što je realni dohodak očuvan, što je životni standard
koliko-toliko očuvan. Kod nas svjedočimo da se povlače mjere i potezi
koji nastoje umanjiti štetu. Nastavljen je dobar trend hrabrih poteza,
dobro usmjerenih od doba korone, kidanja globalnih lanaca vrijednosti,
rata u Ukrajini, inflacije, energetske krize. Svjedoci smo da je u
periodu od kraja 2019. do marta 2022. naš ekonomski prostor u Republici
Srpskoj zabilježio rast broja zaposlenih oko 20.000, dok je u FBiH
2.000”, naveo je Stevanović.
Ekonomista Igor Gavran smatra da su ove
prognoze usklađene sa prognozama niže stope inflacije u EU i u našoj
regiji, te su po njegovom mišljenju vjerovatno realne.
“Međutim, bilo kakav dalji rast
većine cijena je trenutno neopravdan i nadam se da će se prognoze
revidirati na niže tokom godine, odnosno da će stopa inflacije biti još
mnogo niža, a cijene većine proizvoda, posebno onih esencijalnih,
padati. Jednostavno je neprihvatljivo i zadržavanje većine cijena na
sadašnjem nivou, a kamoli njihov dalji rast u situaciji kada su ulazni
troškovi značajno pali u prethodnim mjesecima i u nekim kategorijama se
izjednačili s onima iz februara prošle godine. Ako težište samo ne
reaguje shodno ovim promjenama i cijene ne budu smanjene morale bi
reagirati vlasti i adekvatnim mjerama natjerati na smanjenje cijena
proporcionalno padu troškova i sprečavanju zloupotreba i ekstraprofita”, istakao je Gavran.
Slaviša Raković, ekonomista, ističe da
je činjenica da dolazi do stabilizacije i zaustavljanja inflatornog
trenda, ali da je BiH svojevrsni fenomen.
“Iako je inflacija uvozna, kod
nas je trend bio jači nego u Evropi, a sporije se i zaustavlja. U svakom
slučaju neke cijene, prije svega hrane, ali i goriva, iako uz blage
korekcije na niže, ostaće trajno više u odnosu na 2021. godinu”, naglasio je Raković.