Iz književne kuhinje poznatog i jako čitanog srbijanskog pisca Igora Marojevića izašla je najnovija zbirka priča “Granična stanja”, koja se bavi problemima savremenog čovjeka. Izdavač ove knjige je „Dereta“, kao i u slučaju romana “Ostaci sveta” iz 2020. godine i izbora iz priča “Sve za lepotu” iz 2021. godine. Marojević je dobitnik više književnih nagrada među kojima su “Andrićeva književna nagrada”, književna nagrada “Meša Selimović“ i nagrada grada Beograda. Autor je brojnih djela: „Dvadeset četiri zida“, „Parter“, „Prave Beograđanke“, „Tuđine“. Objavio je i zbirke priča: „Tragači“, „Mediterani“, Sve za lepotu“, a napisao je i drame: „Nomadi“, „Tvrđava Evropa“, „Bar sam svoj čovek“. Njegova djela objavljivana su na španskom, ukrajinskom, katalonskom, mađarskom, portugalskom, slovenačkom i makedonskom jeziku. Marojević je u razgovoru sa novinarom Buka magazina rekao više o svom najnovijem ostvarenju.
Pred nama je tvoja najnovija knjiga “Granična stanja”. O kakvom djelu je riječ?
Igor: Koncept knjige se, manje-više, sastoji u ispitivanju stanja između neuroze i psihoze kakva muči neupućene psihijatre, u ovom slučaju većinu njih, i možda pola čovečanstva, ali i događaje na državnim granicama ili onima između Evropske unije i pristupnih zona, i, iz oba spomenuta ugla, mentalnog i ličnog te geografskog ako ne i nacionalnog, kolektivnog – identitetska pitanja. Između korica nalazi se pet novela. Možda to nije popularna forma, ali njome sam započeo proznu, da kažem, karijeru, bez obzira na to koliko sam “Obmanu boga” iz 1997. nekada želeo da doživim kao roman. Radi se o pričama koje govore o savremenim problemima čovjeka.
Može li književnik, ili umjetnik, u današnje vrijeme da se isključi iz stvarnosti i bavi naučnofantastičnim temama?
Igor: Siguran sam da može ali spadam u one ljude koji pišu a koje više intrigiraju savremenost i istorija od budućnosti. Čini mi se, uostalom, da ako bih pisao o vremenu futura, radije bih se latio antiutopije nego naučne fantastike, kojoj, nažalost ili na sreću, nisam baš posebno sklon.
Pisao si o najcrnjim istorijskim temama, ovdje mislim na knjigu “Ostaci sveta”. Da li su ljudi zainteresovani za takve teme i danas?
Igor: Pa jesu, čujem da se približava treće izdanje romana, ali je zanimljivo da se polna čitalačka struktura mojih knjiga, posebno od relativnog uspeha “Ostataka sveta”, apsolutno promenila. Ako sam za “Beograđanke”, najpoznatije knjige mog Beogradskog petoknjižja i mog najkomercijalnijeg naslova uopšte, imao devedeset odsto čitateljki, najupečatljivije, četvrto delo moje pentalogije Etnofikcija, “Ostaci sveta”, raspolagao je sa nepobitno većinskim procentom muške publike. Nadam se da će se “Graničnim stanjima” taj odnos bar donekle uravnotežiti.
Da li si imao nekih zamjerki od strane čitalaca i književnih kritičara?
Igor: Gotovo sve reakcije na poslednje tri knjige, ako ne i na pet potonjih, su pohvalne. Ranije sam imao privilegiju da ponešto naučim iz pojedinih zamerki na novelu “Obmana boga”, zbirku priča “Tragači” i roman Šnit. I ranije je bilo znatno više pozitivnih nego negativnih kritika na moje knjige, ali više su mi koristile negativne. Reakcije publike, kakve god bile, ipak su mi najdragocenije, jer čitaoci čine jedini nekorumpirani segment književnog života a i vide stvari po pravilu iz drugačijeg ugla nego književni kritičari, često umeju biti intuitivniji.
U zadnje vrijeme si dobio dosta književnih nagrada. Da li te one inspirišu da još više pišeš i budeš aktivniji na promocijama?
Igor: Niti su uticale u tom smislu na mene kad ih je bilo malo ili ih nije ni bilo, niti sada, kad ih je tuce. Književna nagrada mi znači ako je naslovljena po piscu kog cenim, a takav je slučaj pre svega sa Andrićem, Selimovićem, Pekićem i mađarskim novelistom Károlyjem Szirmaijem, odnosno po priznanjima nazvanima po njima a koja sam dobio. Nagrade mogu da znače veću promotivnu aktivnost utoliko što sam imao više književnih nastupa vezanih za nagrađivane knjige nego za one koje to nisu bile.
Iza tebe je dvadesetak izdanja i jedan si od najplodonosnijih domaćih pisaca. Da li ti je toliko pisanje donijelo imalo benefita?
Igor: Evo baš sam povodom ovog pitanja izbrojao. Imam šesnaest objavljenih književnih dela u više od četrdeset izdanja i tri-četiri izvedene drame. Takmičim se jedino sa sobom, tako da u plodnost drugih nisam posebno upućen. Ako se pod benefitom podrazumeva novac, bilo ga je više kad sam pisao drame i scenarija, imao bestseler i pojedine nagrade i književne turneje po Srbiji i regionu. Kao samostalni umetnik, ovde sam za tri godine probio limit i platio porez, a plaćao sam ga i u Španiji. Pretpostavljam da je poneka žena bila sa mnom zbog mog pretpostavljenog književnog imena, čovek uglavnom ne zna takve stvari, ako bi i to uopšte mogao biti benefit. Eh da, jedna dama mi se posle raskida veze zahvalila što sam joj kao poboljšao CV, mada sam mislio da je obratno. Najveći benefit mi je ipak što je književnost jedini život vredan mog posvećivanja, i što uspevam u tome, skupoći hrane, komunalija i avionskih karata uprkos.
Kakav je tvoj odnos sa ovdašnjim piscima? Imaš li prijatelja među umjetnicima i da li su se i umjetnici kao i većina ljudi današnjice otuđili jedni od drugih?
Igor: Ukoliko uopšte imam prijatelja, imam ih i među umetnicima, blizak sam sa nekoliko ovdašnjih pisaca i dvojicom-trojicom njih u Španiji. Mislim da su se, zahvaljujući digitalizaciji, kovidu i mentalnim stanjima kakva opisujem u novoj knjizi, i umetnici otuđili. Kao i većina ljudi današnjice, slažem se.
Ove godine bio si gost na Tjentištu u Book Zoni OK festa. Kakve su tvoje impresije i da li ćeš uskoro dolaziti u Banjaluku da napraviš književno veče?
Igor: Bio sam zapanjen količinom sveta koja dolazi na festival i neuslovnošću smeštaja većine njih. Bez obzira, mislim da je posredi vrlo korisna manifestacija s tim što, najiskrenije, ne prepoznajem potencijal za organsko uklapanje njenog književnog dela u, uglavnom, muzički. Bilo je više inicijativa da gostujem u Banjaluci. Nažalost, više puta su se izjalovile, a sam se ne pozivam nigde.