Ministar
nauke i tehnologije, Jasmin Komić, rođen je 1956. godine. Na Ekonomskom fakultetu
u Banjaluci diplomirao je 1979. godine, a postdiplomski studij završio je na Ekonomskom fakultetu u
Beogradu, gdje je magistrirao 1986. godine.
Doktorirao
je 1990. godine na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci, gdje radi kao redovni
profesor od 2004. godine. Do ovog imenovanja bio je zamjenik gradonačelnika
Banjaluke.
-Nedavno je
izašao prvi broj časopisa „Infiniti“. O kakvom je, zapravo, projektu riječ i
koliko je on važan, ne samo za rad Ministarstva, nego i za razvoj nauke i
tehnologije? I otkuda baš ovaj naziv?
Poslije Prvog festivala nauke,
koji je prošle godine održan u šest gradova Republike Srpske i Takmičenja za najbolju
tehnološku inovaciju, časopis „Infiniti“ predstavlja novi projekat Ministarstva
nauke i tehnologije namijenjen promociji nauke i tehnologije. Ideja za objavljivanjem
ovog časopisa javila mi se od dolaska u Ministarstvo nauke i tehnologije, kada sam
primijetio da se nauci, inovacijama i tehnologiji ne posvećuje dovoljno medijske
pažnje i da je Republici Srpskoj neophodan jedan ovakav magazin. Osnovni zadatak
časopisa je da informišemo, zainteresujemo, motivišemo, razigramo maštu i postavimo
određena pitanja koja se odnose na naučnoistraživačku djelatnost i tehnološki razvoj.
Naziv „Infiniti“ je nastao
od riječi „informisati – inf“ i akronima NIT (Nauka, Inovacije i Tehnologija). Želja
je da „Infiniti“ bude časopis svih nas, a jedan od osnovnih ciljeva je da mladi
shvate da kroz učenje i nauku mogu i te kako izgraditi i svoju i našu zajedničku
budućnost. Časopis će izlaziti četiri puta godišnje, a u njemu će biti predstavljena
nova dostignuća i promovisani priznati naučnici i istraživači, kao i mladi ljudi
iz Republike Srpske, koji se bave naukom, razvojem tehnologija i inovacijama. Časopis
će biti besplatan i dustribuisaćemo ga svim visokoškolskim ustanovama, naučnim institucijama,
republičkim organima i svim onim organizacijama u Republici Srpskoj koje se jave
Ministarstvu sa željom da primaju ovaj časopis.
– Ministarstvo
nauke i tehnologije Republike Srpske nedavno je podijelilo skoro milion maraka za
podršku nauci. Koji su to projekti i kako su određivani prioriteti, te koliko
je konkretno novca utrošeno?
Ministarstvo nauke i tehnologije/sektor nauke je 10.04.2012 godine objavilo:
– Konkurs za sufinansiranje naučnoistraživačkih
projekata na slobodnu temu u 2012. godini i
– Javni poziv za nastavak sufinansiranja
višegodišnjih tematskih projekata po konkursu iz 2011. godine
Pravilnikom
o sufinansiranju naučnoistraživačkih projekata ( „Službeni Glasnik RS“, br.
32/09 i 59/10) utvrđuju se uslovi, kriterijumi,
mjerila, postupak evaluacije i izbora prijava za sufinansiranje naučnoistraživačkih
projekata, praćenje i nadzor izvođenja projekata, te način obavještavanja javnosti
o rezultatima objavljenog naučnoistraživačkog rada.
Ministarstvo nauke i tehnologije Republike Srpske za Konkurs
za sufinansiranje naučnoistraživačkih projekata na slobodnu temu
planira da izdvoji 450.000,00 KM, a za Javni
poziv za nastavak sufinansiranja višegodišnjih tematskih projekata po konkursu iz
2011. godine 550.000,00 KM.
– Fond dr. Milan
Jelić se sve manje pominje ili, ako se pominje, dešava se to u negativnom kontekstu. Kako radi, čime
se bavi i ko donosi odluke o stipendistima fondacije?
Od momenta osnivanja, Fond je preduzeo niz aktivnosti usmjerenih ka održanju
ideje o dodjeljivanju prestižnih stipendija dr Milan Jelić, te široj društvenoj
afirmaciji naših stipendista. Organizovali smo Prvi godišnji forum stipendista
koji je okupio preko 100 posjetilaca – predstavnika Vlade Republike Srpske, privrede,
ambasada i međunarodnih fondacija, s ciljem povezivanja naših stipendista sa adekvatnim
prilikama za stručno i naučno usavršavanje, u zemlji i/ili inostranstvu.
Takođe, potpisan je i Protokol o saradnji sa Zavodom za zapošljavanje Republike
Srpske, radi pospješivanja kvalitetnijeg zapošljavanja stipendista. Trenutno, zaposlenje
traži oko 30 bivših stipendista. Fond je bivšim stipendistima izdao preporuke za
zaposlenje, s obzirom na to da njihovo zapošljavanje nije u nadležnosti Fonda. Rezultati
će biti poznati po okončanju objavljenih javnih poziva za zapošljavanje pripravnika.
U narednom periodu, kao i do sada, preduzećemo niz mjera u cilju promocije uspjeha
naših stipendista, te animacije potencijalnih poslodavaca, što je i naša obaveza
prema Protokolu o saradnji sa Zavodom za zapošljavanje. Pokrenuta je i alumni mreža
stipendista, dostupna na www.fondmilanjelic.org i ovom prilikom još jednom pozivamo sve zainteresovane privredne
subjekte da posjete našu stranicu i upoznaju se sa kvalitetima naših stipendista.
– Ko i kako vrši rangiranje
prijavljenih kandidata?
Fond dr Milan Jelić funkcioniše u oviru
Ministarstva nauke i tehnologije Republike Srpske kao posebna potrošačka jedinica. Rangiranje prijavljenih kandidata
po objavljenim konkursima vrši stručna komisija Fonda za dodjeljivanje stipendija,
prema precizno definisanim kriterijumima koji se navode prilikom objavljivanja javnih
poziva za dodjelu stipendija iz našeg Fonda. U svakoj od faza
rangiranja kandidata, odnosno po objavi preliminarne i konačne rang liste stipendista,
svi prijavljeni kandidati imaju pravo podnošenja prigovora komisiji i ministru.
Svi dosijei naših stipendista dostupni su široj javnosti, i to na veb stranici Fonda – www.fondmilanjelic.org, ili
ličnim uvidom.
Cilj nam je da u našem radu budemo maksimalno transparentni i objektivni,
te da stipendije odu u ruke samo najboljim od najboljih. Kao rezultat svih naših
nastojanja u prethodnoj godini, aktivno radimo na punopravnom članstvu u Evropskom
centru fondacija koji okuplja najveće svjetske
fondacije.
Kroz ideju o dodjeljivanju prestižnih
stipendija dr Milan Jelić, do sada je dodijeljeno ukupno 1.154 stipendija, od čega
1.060 stipendija studentima I ciklusa studija (831 stipendija
studentima na univerzitetima u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini i 229 stipendija
studentima na univerzitetima u inostranstvu), 57 stipendija studentima II ciklusa studija, te 37 stipendija studentima III ciklusa na domaćim i inostranim univerzitetima.
– Projekat osnivanja Instituta „Mihajlo Pupin“, kao jedne
od samoodrživih institucija, postoji više od godinu dana. U kojoj je fazi ovaj
projekat i šta Institut zapravo predstavlja?
Formiranje
Instituta Mihajlo Pupin je u završnoj fazi. Definisani su svi važniji aspekti rada,
tako da u skorije vrijeme očekujemo registraciju Instituta i početak rada. Akteri
u realizaciji Instituta „Mihajlo Pupin“ u Banjoj Luci su Univerzitet
u Banjoj Luci (posebno Elektrotehnički fakultet) i Univerzitet
u Istočnom Sarajevu (Elektrotehnički fakultet),
Institut Mihajlo Pupin iz Beograda, te Ministarstvo nauke i tehnologije Republike
Srpske.
Osnivanje Instituta
„Mihalo Pupin“ u Banjoj Luci veoma je važno
i za Republiku Srpsku. Institut će doprinijeti razvoju nauke, istraživanja, obrazovanja,
a otvoriće mogućnosti za nove projekte, te omogućiti mladim naučnicima da se zaposle
i usavršavaju u svojoj zemlji.
– Ulaganja u nauku u RS su0,3 % od ukupnog
bruto domaćeg proizvoda. Kako gledate na ovako zanemarljiva sredstva, ako znamo da pojedine članice EU
izdvajaju čak do 3%? Šta treba uraditi pa da se shvati kako su obrazovani ljudi najveći resurs
ove zemlje, a nauke i tehnologije primarna stvar na planeti Zemlji?
Želio bih
prije svega da istaknem da je Vlada Republike Srpske posvećena naučnotehnološkom
razvoju, kao osnovnom preduslovu za stabilan razvoj i progres Republike Srpske u
narednom periodu. S obzirom na to, izdvajanja za naučnotehnološki razvoj maksimiziraju
se u svjetlu raspoloživih mogućnosti, prema određenim prioritetima. Pri tome treba
uvažiti činjenice koje se odnose na situaciju u kojoj se nalazi Republika: period
tranzicije, postratni i period u kome su prisutni uticaji svjetske ekonomske krize.
Strategijom naučnog i tehnološkog razvoja Republike Srpske je predviđeno da
do 2016. godine GERD iznosi 0,5% BDP. U uslovima ekonomske krize i tranzicionih problema to je ambiciozan plan,
ali smo svjesni da bez ulaganja u nauku i tehnologiju nema ni ekonomskog ni socijalnog
napretka.
– Šta su prioriteti u radu Ministarstva
za naredni period?
Jedan od osnovnih zadataka iz djelokruga rada Ministarstva nauke i tehnologije
u 2012. godini jeste usvajanje Strategije naučnog i tehnološkog razvoja Republike
Srpske.
Pored strateških aktivnosti, koje se odnose na jačanje društvene svijesti o
ulozi i značaju nauke i tehnologije, razvoja povoljnog okruženja za tehnološki razvoj,
razvoja ljudskih resursa, jačanje saradnje između naučnoistraživačkog i privrednog
sektora, unapređenje inovativnosti u naučno-tehnološkom razvoju, u Republici Srpskoj ključno je uspostavljanje
inovacionog sistema Srpske, koji bi integrisao naučnoistraživački, razvojno-tehnološki
i proizvodni sektor u jednu efikasnu cjelinu i to će biti jedan od prioriteta ovog
ministarstva u narednom periodu.
Ministarstvo nauke i tehnologije Republike Srpske u sljedećem periodu nastaviće
sa finansijskom podrškom inovatorstva u Republici Srpskoj, finansijskom podrškom
projekata iz svih naučnih oblasti i razvoja tehnologije,
nabavke opreme i učešća na naučnostručnim skupovima. Ministarstvo nauke i tehnologije
finansijski će podržati i programe međunarodne saradnje od značaja za Republiku
Srpsku, podržaće mlade naučne radnike (studente postdiplomskih studija pri izradi
magistarskih radova, završne radove u trećem ciklusu visokog obrazovanja – doktorske
disertacije i projekte sa mladim istraživačima), sufinansiraće naučne publikacije.
Biće organizovano Takmičenje za najbolju tehnološku inovaciju „TNTI 2012“, drugi
Festival nauke, manifestacija „Noć istraživača“, biće realizovane i emitovane emisije
(jednom mjesečno) na RTRS, te objavljivanje narednih brojeva časopisa „INFINITI“.
Ministarstvo nauke i tehnologije nastaviće da podržava razvoj Inovacionog centra
Banja Luka ICBL, rad Fonda dr Milan Jelić, razvoj i rad akademske i istraživačke
računarske mreže Republike Srpske – SARNET, te Agencije za informaciono društvo
RS – AIDRS, a u skladu sa novim Zakonom o naučnoistraživačkoj djelatnosti i tehnološkom
razvoju, biće donijeto 25 novih Pravilnika i objavljeno devet Konkursa.
Planirana je i realizacija posebnog projekta stipendiranja studenata iz Republike
Srpske na prestižnim, visokorangiranim univerzitetima u svijetu. Podrška se odnosi
na sva tri ciklusa, pri čemu će prioritet imati programi koji su od posebnog republičkog
interesa.
Razgovarao Dragan Bursać