Prvi na spisku po veličini duga je Rafinerija nafte Brod sa reprogramiranim dugom od 126 349 859 KM, slijedi “Novotex” Trebinje, u stečaju, sa dugom za poreze i doprinose od 44 243 372 KM.
“Nestro Petrol” Banjaluka duguje 17,3 miliona (reprogram), “Darko-produkt” Laktaši 14,7 miliona (status nesolventan), ZP “Elektrokrajina” jedan je od najvećih dužnika sa 14,4 miliona. Za Swisslion IAT Trebinje koji nije platio 14,3 miliona KM u napomeni Poreske uprave stoji da je pokrenut postupak prinudne naplate iz novčanih sredstava, ali je odložen po preporuci Vlade RS od 31.decembra 2011. godine, te da je upisana hipoteka nad nekretninama.
Sedmi na listi državnih dužnika je Birač Zvornik 14,05 miliona KM, slijedi doo “Premium” Laktaši 13,2 miliona (status stečajni postupak), “Sava” Bijeljina 11,6 miliona, dok je čuvena kćerka firma litvanskih vlasnika “Balkal” Banjaluka ostala dužna državi 10,8 miliona (status: u postupku prinudne naplate).
Integral, Niskogradnja, Sector Security…
Zanimljivo je da na spisku izuzetno veliki broj poznatih firmi za koje se u javnosti smatra da su “uspješne”. “Integral Inženjering” na ime poreza i doprinosa duguje 1,9 miliona KM, a njihova sestrinska firma “Integra Inženjering” 725 hiljada KM (status PU za obe firme: u toku procedura zaključivanje sporazuma).
“Sector Security” Banjaluka (702 hiljada KM). Glas Srpski trgovina 621 hiljada KM, “Nova DI Vrbas” 598 hiljada KM, SHP Celex 595 hiljada KM.
“Niskogradnja” Laktaši duguje 584 000 KM za poreze i doprinose (status: zahtjev za sporazum). “Malbašić Company” Banjaluka (556 000), “Ekvator” Banjaluka 536 hiljada KM, a Banjalučka pivara 512 000 KM.
Mittal, FK Borac i Elektrodistribucije..
Veliki dužnici su i Nova Forma Doboj (4,7 miliona), te Govedarska farma „Farmaland“ Nova Topola sa neplaćenih 2,2 miliona (status: Vlada naredila Poreskoj upravi da odgodi postupak prinudne naplate). Arcelor Mittal Prijedor duguje više od četiri miliona KM, Fudbalski klub “Borac” 3,6 miliona KM, a Jelšingrad Livar Livnica Čelika Banjaluka 1,4 miliona. Doo “Ekvator Inženjering” Banjaluka u “procesu odjave” ali je ostao dužan državi 1,4 miliona KM. “Rudnik nemetala Stanari” ad Doboj, duguje 1,3 miliona KM. “Elektrodistribucija” Pale nije platila 1,2 miliona poreza i doprinosa. U kojoj su krizi Šume Srpske pokazuju neizmiren dug prema Poreskoj upravi od 1.09 miliona KM.
Poznate neplatiše
Željeznice RS duguju 3,4 miliona, “Kosmos” Banjaluka (2,9 mil) “Trudbenik“ Doboj (2,7), a Klinički centar Banjaluka 2,1 miliona KM. Slijede “Autotransport” Prijedor, “Konfekcija Borac” Prijedor, “Energoinvest Rasklopna oprema” Istočno Novo Sarajevo…
Na spisku i ugašene firme
Poreska uprava kao najveće dužnike vodi i firme u kojima je odavno završen ili je u toku stečajni postupak poput DI Vrbas Banjaluka (8,11 mil. KM), Lignošper Novi Grad (12,7 mil. KM), Maglić Foča (9,2 mil.). RK Boska se vodi kao dužnik 6,3 miliona, Fruktona 6,2 mil., DIP Kozara 6,1 mil., Famos Fabrika Koran 8,8 mil, DI Borja (2,8mil).
Anonimni a veliki
Na “prestižnom” Spisku 315 najvećih su i široj javnosti nepoznate kompanije koje državi duguje milione KM. Naplata je vrlo upitna jer su „nesolventni“ ili „neaktivni“.
„Kompanija Kušljić“ Brod je ostala dužna 9,1 miliona KM (status nesolventan), „Ekstra Trgovina“ Laktaši (9,5mil.) takođe sa statusom u Poreskoj upravi nesolventan. Tu je i doo “Produkt-co” Banjaluka sa dugom od 6,5 mil. (status neaktivan), doo “Man Co” Bijeljina (6,4 mil.) (status: “Upisana hipokeka, u toku sudski spor i prekinut izvršni postupak kod Osnovnog suda Sokolac. Ne radi”).
“Živković Kompanija” Prijedor ostala je dužna 3,9 miliona, doo “PSV-commerce” Prijedor 3,7 mil. u Poreskoj upravi se vodi kao „neaktivan“. Tu je i “Živinarstvo Savić” Čelinac (4,5 mil.), te PP “Pegi” Istočno Novo Sarajevo sa dugom od 3,5 miliona KM (status: nesolventan). Postupak prinudne naplate je pokrenut u doo “Karavan” Sokolac braće Čolovića zbog duga od 2,3 miliona KM. Druga njihova kompanija Mesna industrija “Čolović” Sokolac u stečaju ostala je dužna 1,8 miliona KM.
Zanimljivo doo “Parma-trade” koja se u evidenciji Poreske uprave vodi u stečaju, duguje 4,8 miliona, a nešto više doo “Makro Prom” Banjaluka (6,03mil.)
Poreska blokira, Vlada odblokira
Kako je vidljivo u napomenama uz svaku od firmi u Spisku, prema najvećim dužnicima poreza i doprinosa Poreska uprava je pokrenula postupak prinudne naplate, ali ubrzo potom Vlada RS je na sjednicama usvajala zaključke kojim naređuje PU da obustavi postupak prinudne naplate.
Sa nekim najvećima dužnicima je sklopljen reprogram obaveza. Uslov je da redovno izmiruje tekuće poreske obaveze, u suprotnom sporazum o reprogramu se poništava i sve dospjele obaveze istog trenutka dospijevaju na naplatu. Međutim, to se ne poštuje. U revizorskom izvještaju za 2010. godinu Poreske uprave RS, navodi se da se ugovori o reprogramu ne poštuju, te da nema kriterija za privremeno oslobađanje ili odgađanja od plaćanja poreskih obaveza.
„Privremenu odgodu plaćanja poreskih obaveza PU RS vrši automatski na osnovu preporuka/zaključaka Vlade RS (čl. 76. tačka 5. Zakona o PU). Privremena odgoda plaćanja poreskih obaveza uglavnom se odobrava na šest mjeseci, ali kod nekih poreskih obveznika taj rok se produžava i na narednih 6 mjeseci.
Ne postoje jasni kriteriji za odobravanje, odnosno kriterija za privremeno oslobađanje od plaćanja poreskih obaveza i/ili za produžavanje roka odgode plaćanja, a iz Poreske uprave reviziji nisu pružena obrazloženja za ova postupanja. ….Ne postoji definisan prag tolerancije kašnjenja neispunjenja obaveza, a u cilju bolje naplate i manjeg finansijskog naprezanja dužnika, da li po preporuci Vlade RS ili Ministarstva finansija oko izmjene uslova iz sporazuma.
Revizorski uzorak je pokazao da se sporazumi u pojedinim slučajevima raskidaju nakon 4, 5, 10, 15 neplaćenih rata, ali i nakon 53 neplaćene rate od ukupno odobrenih 60.
Iz pregledane dokumentacije, uvida u evidenciju PU RS o reprogramiranim obavezama, kao i načina praćenja ispunjenja poreskih obaveza i razgovora sa ovlaštenim osobama, zaključujemo da ne postoji jasno definisan kriterijum oko tolerancije kašnjenja uplata rata kao i pokretanja postupka prinudne naplate radi izmirivanja dugovanja. Raskid sporazuma razlikuje se od slučaja do slučaja“, navodi se u revizorskom izvještaju Poreske uprave RS za 2010. godinu.
.