Kritički seminar “Između nacije i istine: (Nova) Istorija Republike Srpske“ održava se danas u Banjaluci u Muzičkom paviljonu “Staklenac”.
Povod seminaru jeste objavljivanje knjige “Istorija Republike Srpske” Čedomira Antića i Nenada Kecmanovića u izdanju političkog magazina Nedeljnik.
Podsjetimo da je prvo izdanje knjige izdano u ograničenoj nakladi zahvaljujući instutucijama Republike Srpske i namijenjeno je za upotrebu u višim društvenim ustanovama, a na seminaru učesnici se bave prvenstveno skraćenim “džepnim” izdanjem koje je dostupnije širem čitateljstvu.
Ovaj naslov RTS je ocijenio “knjigom za svaki dom”, a jednu od svojih prvih promocija doživio je na Belom dvoru u Beogradu, kada su autori primili čestitke prestolonasljednika Aleksandra Karađorđevića.
“Ovakav prijem Antićeve i Kecmanoviće knjige od strane najviših instanci političkog poretka ukazuje na to da se interes autora knjige preklapa s interesima njegovih nosilaca. Uz pomoć petoro izlagača pokušat ćemo dati odgovor na pitanje koji su ciljevi najnovije mejnstrim historiografske produkcije u Republici Srpskoj i susjedstvu. Može li se doći do vjernog prikaza historijske istine ukoliko događanja promatramo kroz prizmu i u svrhu afirmacije aktualnih državno-entitetskih tvorevina? Publici će nakon svakog izlaganja biti omogućeno aktivno ućešće u seminaru”, rekli su iz organizacije ReEKS iz Beograda, koja je organizator ovog skupa.
Na samom skupu je veoma burno, jer su se okupili lokalni istoričari koji su branili djelo Istorija RS. A ukoliko želite, možete da odete do Staklenca, jer je debata planirana do 20 časova.
Vahida Ramujčić iz organizacije organizacije ReEKS kaže da se ovaj seminar u Banjaluci organizuje u okviru projekta “Razotkrivanje istorije”, koji se već godinu dana održava u zemljama regije. Organizacija ReEKS bavi se fenomenom revizije istorije.
“Kroz svoj rad nastojimo otvoriti teme koje će produbiti znanje o istorijskom revizionizmu, o raznim oblicima revizije istorije u našem postjugoslovenskom kontekstu. Istorijski revizionizam provodi se na različitim nivoima u ovim našim društvima – kroz sudske rehabilitacije, kroz muzejske postavke, udžbenička štiva, razne tekstove. Mi kroz različite seminare i sa različitim stručnjacima bavimo se otvaranjem ovih tema”, rekla je za BUKU Vahida Ramujčić.
Jedna od učenica seminara, Tamara Šmidling, po formalnom obrazovanju socijalna antropologinja, niz godina bavi se politikama sjećanja i načinima na koje se post-jugoslovenski prostori sjećaju i govore o svojoj prošlosti i budućnosti. Tamara kaže da je važno kritički analizirati ovo, ali i svako drugo istoriografsko djelo, a naročito djelo poput ovog koje pretenduje da, na relativno malom broju strana, da jednu iscrpnu verziju događaja stvaranja onoga što danas nazivamo Republika Srpska.
“Ovo delo je podržano od strane političkog vrha RS, promovisano je u medijima i zbog toga je jako važno da se ozbiljno pristupi kritici ovakvog djela. Treba se zaista videti šta u toj prikazanoj verziji nedostaje, koje su zamerke i sa naučne pozicije, ali i sa stanovišta politike. Važno je o ovome pričati jer se ne radi o nekom opskurnom delu, nego o nečemu što pretenduje da bude udžbenik o istoriji RS. Kritičko čitanje zaslužuju sva istoriografska dela koja se objave i na taj način budu podeljena sa javnošću”, rekla je za BUKU Tamara Šmidling.
Tamara kaže da je bila zadužena za obradu jednog poglavlja koje se zove Građanski rat u BiH, a njene primjedbe se odnose na upotrebu izvora, jer su oni selektivno upotrebljavani, odnosno upotrebljavani su kada je autorima potrebno da potkrijepe neke svoje teze, a zanemaruju se onda kada se ti izvori suprotstavljaju tim tezama.
“Ono što zaista nedostaje u slici ovog rada jeste širi kontekst, jer mi iz knjige ne saznajemo ništa više o političkom, socijalnom i ekonomskom kontekstu u kojem je rat pripreman i sproveden. I pored prividne autorske želje, koja se može detektovati, da daju jednu uravnoteženu objektivnu slika, dubljim iščitavanjem jasno je da to nije tako”, ističe Tamara i dodaje da je jedna velika zamjerka to da se nakon čitanja ove knjige ne saznaje ništa novo.
Naša sagovornica kaže da je opasno ako izostane kritika ovakvih stvari i ona smatra da je potreban otvoren razgovor da bi se ukazalo na ono što je tendeciozno ili pogrešno interpretirano.
Svjetlana Nedimović, iz društveno-političke organizacije iz Sarajeva “Jedan grad, jedna borba” kaže da je na ovaj skup pozvana da mu pristupi iz jednog specifičnog ugla, a to je aktivistički ugao.
“Moje izlaganje se odnosi na savremenu istoriju Republike Srpske od Dejtona do danas, a zanima me na koji način tražiti pukotine u određenim političkim narativima koji su sada dominantni, jer su te pukotine prostor za naše djelovanje, van onog terena na koji nas institucionalna politika konstantno želi uvući, a to je teren identiteta i teren nekakvih istorijskih mitova. U ovoj knjizi mi je zanimljiva kontradiktornost između onoga što se smatra dominantnim političkim projektom RS i onoga što je često u pozadini, a to je RS kao ekonomski projekat. Moja osnovna teza jeste da je ono što se propagira kao borba za suveneritet RS, a ukoliko se to pogleda ne u političkom nego u ekonomskom ogledalu ispostavlja se da se konstantno radi protiv samog opstanka društva na tom dijelu teritorije BiH tako što mu se dokida materijalna baza”, rekla je za BUKU Svjetlana Nedimović.
Svjetlana kaže da su djela ovog tipa opasna ako ljudi ne djeluju i ukoliko pristanu da djeluju tako što idu na teren na kojem politika koja dominira želi da bije ove bitke, a na to pristaju i opozicija i pozicija iz oba entiteta.
Naša sagovornica kaže da ovakve knjige ne smijemo banalizovati, jer najveća je opasnost da im se smijemo, a da zapravo ne reagujemo i to je posebna opasnost za intelektualnu ljevicu koja često podcijeni protivnika.
IZLAGAČI na skupu
NIKOLA VUKOBRATOVIĆ rođen je 1985. godine u Koprivnici. Diplomirao je povijest i komparativnu književnost na Filozofskom fakultetu u Zagrebu. Od 2012. radi kao izvršni, a od 2015. godine kao glavni urednik hrvatskog izdanja Le Monde diplomatiquea. Od 2014. je i urednik na regionalnom kritičkom portalu Bilten.org. Objavljivao je novinske članke u raznim medijima (Zarez, poljski i hrvatski Le Monde diplomatique, Novosti, Novi Plamen, LeftEast, Otvoreni magazin, H-Alter itd…). Popularno-znanstvene članke objavljivao u publikacijama društva “Povijest izvan mitova”, kustoskog kolektiva BLOK i drugdje. Surađivao kao povjesničar na izložbi “Problem umjetnosti kolektiva: slučaj Zemlja” (Zagreb, 2016.).
VLADIMIR MARKOVIĆ (Kraljevo, 1977). Sociolog. Od 2003. godine zaposlen je u administraciji Univerziteta u Beogradu, a od 2011. radi i kao jedan od urednika u Knjižarsko-izdavačkoj zadruzi Baraba. Bio je član redakcije časopisa Prelom. Politički se angažovao u više inicijativa za reafirmaciju revolucionarnog radničkog pokreta.
GORAN MUSIĆ (Beograd, 1981). Ekonomista i istoričar. Doktorirao na temu radničkih štrajkova u poznom jugoslovenskom socijalizmu. Zaposlen kao istraživač na Centralno-evropskom univerzitetu u Budimpešti. Autor više članaka u naučnim časopisima kao i studije „Radnička klasa Srbije u tranziciji 1988-2013“ (Rosa Luxemburg Stiftung, 2013). Urednik veb portala Crvena Kritika i aktivista „Marksističke organizacije Crveni“.
SVJETLANA NEDIMOVIĆ rođena je u Sarajevu 1974. godine. Radi u društveno-političkoj organizaciji iz Sarajeva “Jedan grad, jedna borba”, a za život zarađuje pokušavajući naći odgovor na pitanje šta da se radi sa prošlošću s pozicija ljevice bratskog trougla Hrvatska-BiH-Srbija. Istraživanje radi pri Univerzitetu u Barseloni, u okviru istraživačkog projekta na temu duga i odnosa Evrope s Jugoslavijom.
TAMARA ŠMIDLING rođena u Beogradu, poslednjih 16 godina živi u Sarajevu. Socijalna antropologinja po (formalnom) obrazovanju, niz godina se bavi politikama sećanja i načinima na koje se post-jugoslovenski prostori sećaju i govore o svojoj prošlosti i budućnosti. Čita, piše, istražuje i trudi se da direktno deluje gde god može.
BARTUL ČOVIĆ (moderator) rođen je u Zagrebu 1996. godine. Živi u Beogradu gdje studira sociologiju na Filozofskom fakultetu. Saradnik je regionalnih portala Slobodni filozofski, Mašina i Bilten. Jedan je od pokretača raznih antifašističkih medijskih platformi i projektni radnik. Bavi se istraživanjem historije Narodnooslobodilačke borbe.