Račun iz jednog marketa koji je žena po imenu Ruta iz malog litvanskog grada Vilkaviškisa objavila na svom facebook profilu, pokrenuo je lavinu na društvenim mrežama koja je već dobila svoje ime i posljedicu – “karfiol revolucija” i opšti bojkot trgovniskih lanaca u Litvaniji.
Na spornom računu piše da je za jednu glavicu karfiola Ruta morala izdvojiti 3,49 eura.
Karfiol koji košta gotovo četiri eura izazvao je izlive bijesa na društvenim mrežama građana koji su već dugo nezadovoljni zbog astronimskih cijena hrane. Na facebooku, ali i u drugima medijima, ubrzo se pojavilo mnoštvo fotografija sa cijenama različitih proizvoda, praznim rafovima i ogromnim računima.
Građani Litvanije sponatno su organizovali bojkot četiri najveća trgovinska lanca koji drže 80 odsto tržišta hrane u toj zemlji. Bojkot je trajao puna tri dana tokom kojih su kase marketa uglavnom bile prazne. Neki su čak pozivali i na kupovinu u susjednoj Poljskoj gdje je hrana daleko jeftinija.
Razliku u cijeni hrane između Poljske i Litvanije čini porez na dodatnu vrijednost. U Litvaniji ovaj porez iznosi čak 21 odsto, dok je u Poljskoj znatno niži.
– Razlika u cijeni hrane nije tako velika ovdje i u ostatku EU, ali ono što se značajno razlikuje je visina plate. U Litvaniji plata je daleko manja nego u Irskoj ili Njemačkoj – rekla je Romualda Poseveckaja iz gradske skupštine u Viljnusu.
Kao najznačajniji faktor zbog kog cijena hrane u Litvaniji rastu već više od godinu dana mnogi vide prelazak na euro. Litvanci od januara 2015. koriste euro kao zvaničnu valutu, i baš sa uvođenjem eura sve cijene su drastično skočile. Ipak, ima i onih koji tvrde da su visoke cijene posljedica “pohlepe farmera i proizvođača hrane”, ali i suše i promjena na svjetskom tržištu.
Zvanične statistike pokazuju da je cijena voća i povrća u aprilu 2016. godine u prosjeku bila za 17,4 odsto veća u odnosu na mart 2015. Međutim zanimljivo je da je cijena goriva ostala ista, u jednom trenutku čak i jeftinija, dok je rasla samo cijena hrana i to najviše povrća. U komentarima na facebooku, građani pišu da hrana jeste skupa i sve skuplja, ali da je riječ i o “napuhanim”, odnosno uvećenim cijenama.
Ipak, pritisak potrošača i trodnevni bojkot, dali su rezulatata.
Najveći trgovinski lanac u Litvaniji “Maksima” uveo je akcije i snižene cijene između 20 i 40 odsto na veliki broj proizvoda, ali iz uprave ovog lanca odbacuju da to ima bilo kakave veze sa bojkotom. I drugi lanci snizili su cijene, ali takođe tvrde da to nema nikakave veze sa pobunom potrošača, već da je to dio njihovih redovnih aktivnosti.